ZESTAW ĆWICZEŃ MAJĄCYCH NA CELU WYWOŁANIE
PRAWIDŁOWEJ ARTYKULACJI GŁOSKI „r”
• Ćwiczenia motoryki narządów mowy:
• konik – kląskanie czubkiem i środkiem języka;
• winda – otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak jakby był windą –
raz do góry, raz do dołu;
• malarz – malujemy pędzlem (język) sufit (podniebienie) – zaczynamy od
zębów w stronę gardła;
• młotek – wbijamy gwoździe w ścianę. Zamieniamy język w młotek, który
będzie wbijał w ścianę (wałek dziąsłowy) zaczarowane gwoździe
(najpierw należy szpatułką lub zimną łyżeczką dotknąć podniebienia tuż
za górnymi siekaczami nazywając je np.zaczarowanym miejscem lub
parkingiem – w tym miejscu język powinien „przybijać” gwoździe);
• liczenie ząbków – dotykanie czubkiem języka kolejnych ząbków na górze
i na dole przy szeroko otwartej buzi;
• żyrafa – ma długą szyję, którą potrafi wyciągnąć wysoko do góry – a jak
daleko ty sięgniesz swoim językiem?;
• słoń – ma długą trąbę, którą potrafi wszędzie sięgnąć – a czy ty potrafisz
dotknąć językiem ostatniego zęba na górze? ( na dole, nosa, brody, ucha
itd.);
• sklejanie pierogów – nagryzanie brzegów języka zębami (masaż i
rozciąganie języka);
• wyżymaczka – przeciskanie języka przez maksymalnie zbliżone do siebie
zęby
• półeczka – wysuwanie szerokiego języka z buzi nie dotykając zębów;
• zlizywanie z płaskiego talerza nutelli, miodu, mleka w proszku – w
zależności od upodobań dziecka;
• odrywanie językiem przyklejonego do podniebienia opłatka, andruta;
• zdmuchiwanie skrawka papieru umieszczonego na czubku języka;
• przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu (na„parkingu”)
hallsów, rodzynek, płatków kukurydzianych, rodzynek itp.
• Ćwiczenia przygotowawcze
• trzepanie dywanów – szybkie, kilkukrotne uderzanie językiem o górną
wargę;
• rozmowa z ufoludkiem -wypowiadaniezbitki sylabowej „lalolule”
najpierw wolno, potem coraz szybciej;
• rozmowa z ufoludkiem II -wielokrotne, coraz szybsze wypowiadanie
zbitki sylabowej bda bdo bde bdu bdy, pta pto pte ptu pty
• karabin maszynowy – energiczne, jak najszybsze wypowiadanie głosek
„tttttttt”, „dddddddd”, „tdtdtd”, „tdntdntdn” - język powinien uderzać w
„zaczarowane miejsce” - nie może dotykać zębów – przy szeroko otwartej
buzi
• powtarzanie sylab: tetetetetetete, tytytytytytyty, dedede, dydydydy;
• powtarzanie zbitki sylabowej: teda-teda-teda, tede-tede, tedo-tedo, tedutedu, tedy-tedy;
• powtarzania zbitki sylabowej: deda-dedadeda, dede-dede, dedo-dedo,
dedu-dedu, dedy-dedy;
• suszarka – mocne dmuchanie na czubek języka uniesiony do wałka
dziąsłowego (zaczarowane miejsce) , aż do pojawienia się dźwięku tr;
• Ćwiczenia wymowy głoski „r” w sylabach
• mały ptaszek uczy się śpiewać – powtarzanie sylab szeptem, potem
głośno: la la la – trla, lo lo lo – trlo, lu lu lu – trlu, le le le – trle, ly ly ly –
trly, li li li – trli;
• naśladowanie różnych odgłosów:
- gra na trąbce – tra ta ta, tre te te, tru tu tu...
- karabin maszynowy – trtrtrtrtrtrtrtr
- budzik – drdrdrdrdrdrdrd
- groźny pies – wrwrwwrwrwr
- traktor – pyr pyr pyr, tyr tyr tyr
- świnka – chrum, chrum
- ćwierkające wróbelki – ćwir ćwir
- fruwające ptaki – frr frr frr
- zatrzymanie konia – prr, prr
- wrona – kra kra kra
- samochód – brum brum
- pękający balonik – trach!
- czyszczenie butów – szuru szuru
- zapalanie światła – pstryk!
• Rozmowa w języku Zulu – Gula : powtarzanie sylab zawierających
głoskę r:
tra, tro, tre, tru, try,
atra, atro, atre, atru, atry;
otra, otro, otre, otru, otry;
etra, etre, etru, etry;
utra, utro, utru, utry;
ytra, ytro, ytre, ytry,
dra, dro, dre dru, dry
adra, adro, adre, adru, adry,
odra, odro, odre, odru, odry,
edra, edre, edro, edru, edry,
udra, udro, udre,udru, udry
ydra, ydro, ydre, ydru, ydry
ar, or, er, ur, yr
ra, ro re, ru, ry
• Utrwalanie prawidłowej wymowy głoski r w wyrazach
trawa, trasa, tramwaj, tratwa, trampki,tran,
trochę, troje, trudny, truskawka, trybuna,
strażak, wiatrak, siostra, futro, jutro, lustro, patrol, wątroba, piętro,
strona, opatrunek, struś, strumyk, futryna, cytryna, strych, strach,
trąba
kołdra, wiadro, zdrowy, biedronka,
landrynki, adres, hydrant,
drabina, droga, drut, drugi, drogi, druk, drobne,
draka, drylownica, drań, drążek,drelich,
mądry, wydry, podróż, kadra,
praca, pralka, pralnia, prasa;
prosty, proszę, prosiak, problem;
prędko, precel, prezent,
próba, próchno,
oprawa, uprasowany, wyprawa
brat, brama, bratki
broda, broszka, brokuły,
bruk, brudny, brulion
bryła, bryka, brylanty
ubranie, obrazek, zebra,
obrona, obroża, obrok,
• utrwalanie prawidłowej wymowy głoski „r” w zdaniach aż do
zautomatyzowania w mowie potocznej
- opowiadanie obrazków
- loteryjki obrazkowe
- wierszyki
- piosenki